اجل معلّق و اجل قطعى

  قرآن:

«هُوَ الَّذِی خَلَقَکُمْ مِنْ طِینٍ ثُمَّ قَضَى أَجَلاً وَ أَجَلٌ مُسَمّىً عِنْدَهُ ثُمَّ أَنْتُمْ تَمْتَرُونَ»¹

«اوست که شما را از گِل بیافرید و عمرى مقرّر کرد و اجل حتمى نزد اوست. با این همه، شما تردید مى ورزید»

حدیث:

الإمامُ الصّادقُ علیه السلام ـ فی تفسیرِ الآیةِ ـ : الأجلُ الّذی غَیرُ مُسمّى مَوقوفٌ ، یُقدِّمُ مِنه ما شاءَ ، و یؤخِّرُ مِنه ما شاءَ ، و أمّا الأجَلُ المُسمّى فهُوَ الّذی یَنزِلُ مِمّا یُریدُ أنْ یکونَ مِن لیلةِ القَدْرِ إلى مِثلِها مِن قابِلٍ ، فذلک قولُ اللّه ِ:    «إذا جَاء أجلُهم لا یستأخِرونَ ساعةً و لا یستقدِمون»    ²

امام صادق علیه السلام ـ در تفسیر این آیه ـ فرمود : اجل غیر مسمّى (غیر قطعى) ، موقوف و معلّق است و به خواست خدا پس و پیش مى شود . اما اجل مسمّى (قطعى)، آن است که از شب قدر تا شب قدر سال آینده مقدّر مى فرماید و این است سخن خداوند که : «چون اجلشان در رسد ساعتى از آن پس و پیش نمى افتد».

-----------------------------

1-الأنعام : ٢ .

2-الأعراف :٣٤ - بحار الأنوار : ٥ / ١٣٩ ـ ١٤٠ ، المیزان فی تفسیر القرآن : ٧ /١٥ .