چرا ابراهیم (ع)، خلیل خدا شد؟

خلیل به معنای دوستی است که خللی در محبت و دوستی او نباشد. طبرسی( ره) در تفسیر آیه واتّخذ اللّه ابراهیم خلیلا درسوره نساء می گوید:اما این که ابراهیم دوست خدا بود، یعنی دوست دار دوستان خدا و دشمن دشمنان خدا بود. اما منظور ازاین که خدا خلیل و دوست ابراهیم بود، یعنی او را در برابر دشمنان و بداندیشان یاری می کرد، چنان که از آتش نمرود نجاتش داد و آن را بر وی سرد کرد و در داستان ورود به مصر، به شرحی که پس از این خواهد آمد، او را از پادشاه مصر محافظت فرمود و امام و پیشوای مردم قرارش داد برخی در تفسیر آن گفته اند: یعنی خدا او را به طور کامل دوست داشت و ابراهیم نیز به همین گونه به خدا مهر می ورزید. در احادیث علّت های جالب و آموزنده برای آن ذکر شده است .

 از آن جمله در حدیثی که صدوق )ره )( از امام صادق (ع ) روایت کرده ، آن حضرت فرمود:این که خداوند ابراهیم را خلیل خود قرار داد. برای آن بود که هیچ کس را از در خانه اش بازنگرداند و از احدی جز خدای بزرگ سؤ ال نکرد. درحدیث کلینی (ره ) است که امام صادق (ع ) فرمود: ابراهیم میهمان دوست بود و هرگاه میهمان نداشت برای پیدا کردن میهمان از خانه بیرون می رفت و درهای خانه اش را قفل می کرد و کلیدهای آن را همراه خود می برد. تا روزی درها را بست وبیرون رفت . چون بازگشت درها را بازدید و مردی را در خانه خود مشاهده کرد، بدو گفت : ای بنده خدا به اجازه چه کسی وارد این خانه شدی ؟ در پاسخ گفت : به اجازه پروردگارم و این جمله را سه بار تکرار کرد. ابراهیم دانست که او جبرئیل است وخدای را سپاس گفت . سپس جبرئیل رو به ابراهیم گفت : پروردگار تو مرا نزد بنده ای از بندگانش که او را خلیل خویش گردانیده فرستاده است . ابراهیم پرسید: به من بگو چه کسی است که تا زنده هستم خدمتش را انجام دهم و خدمت گزار اوگردم ؟ گفت) : تو همان خلیل خدا هستی . پرسید: به چه علت ؟ گفت : بدان سبب که تاکنون از احدی چیزی نخواسته ای وتاکنون چیزی از تو درخواست نشده است که در جواب آن نه گفته باشی به راستی معنای دوست هم همین است که ازکسی جز دوست خود چیزی نخواهد. در حدیث دیگری است که شخصی از امام صادق )ع ( پرسید که به چه علّت خدا ابراهیم راخلیل خود گردانید؟ حضرت فرمودند: برای سجده بسیاری که بر زمین می کرد. در روایت دیگری آمده است که جابرانصاری گوید: از رسول خدا شنیدم که می فرمود: خداوند ابراهیم را دوست خود نکرد، جز بدان خاطر که ابراهیم ،بینوایان و مردم دیگر را خوراک می داد و در وقتی که مردم در خواب بودند، برای خدا نماز می گزارد. در داستان نزول فرشتگان برای عذاب قوم لوط، به شرحی که در داستان لوط خواهد آمد، از امام صادق )ع ( روایت شده است که فرمود: همین که فرشتگان به خانه ابراهیم آمدند، حضرت گوساله بریانی برای آن ها آورد و به آن ها فرمود که بخورید.فرشتگان گفتند: ما نمی خوریم تا به ما بگویی بهای آن چیست ؟ ابراهیم گفت : چون خوردیدبسم اللّه بگویید و چون ازخوردن فراغت یافتید الحمداللّه بگویید. در این وقت جبرئیل رو به همراهان خود کرد و گفت : خدا حق دارد که چنین شخصی راخلیل خود گرداند. علیّ بن ابراهیم در تفسیر خود از امام باقرعروایت می کند که ابراهیم ، نخستین کسی بود که ریگ برایش به آرد تبدیل شد. به این شرح که هنگامی برای قرض کردن خوراکی به سوی دوستی که در مصر داشت حرکت کرد، ولی او در منزل نبود و ابراهیم نخواست با خورجین خالی به منزل بازگردد، از این رو وقتی برگشت آن را پر از ریگ کرد و به خانه آمد. چون از ساره خجالت می کشید(که بگوید دوستم در خانه نبود و خورجین %3